Potez 633: Η Ελληνική Αεροπορία παραλαμβάνει γαλλικά βομβαρδιστικά λίγο πριν την έκρηξη του Β΄ΠΠ

Η Ελληνική Βασιλική Αεροπορία (ΕΒΑ) παράγγειλε είκοσι τέσσερα αεροσκάφη ελαφρού βομβαρδισμού Potez 633, λίγο πριν την έναρξη του Β΄ΠΠ. Από αυτά παρελήφθησαν τελικά δεκατρία, εκ των οποίων ένα καταστράφηκε κατά την παράδοση. Έτσι, τα δώδεκα εναπομείναντα εντάχθηκαν το 1938 στην 31η Μοίρα Βομβαρδισμού.

Το Potez 630 και οι μετέπειτα εκδόσεις  του υπήρξαν μια σειρά δικινητήριων αεροσκαφών ελαφρού βομβαρδισμού, που αναπτύχθηκαν για τη γαλλική Αεροπορία στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Ο σχεδιασμός του αεροσκάφους ήταν σύγχρονος του βρετανικού Bristol Blenheim και του γερμανικού Messerschmitt Bf 110, αν και σε αντίθεση με το Blenheim τα Bf-110 και Potez ξεκίνησαν την καριέρα τους ως βαρέα δικινητήρια αεροσκάφη δίωξης.

Το Potez 630 ήταν πλήρως μεταλλικό, με τρία άτομα πλήρωμα, και  επαρκώς αεροδυναμικές γραμμές και δίδυμα κάθετα σταθερά. Το επίμηκες πιλοτήριο φιλοξενούσε τον πιλότο, τον παρατηρητή ή διοικητή που επέβαινε στο αεροσκάφος μόνο εφόσον απαιτούνταν από τη φύση της αποστολής και έναν οπίσθιο πολυβολητή που επάνδρωνε ένα ελαφρύ πολυβόλο.

Το αρχικό Potez 630 κατασκευάστηκε για να ανταποκριθεί στις προδιαγραφές του γαλλικού διαγωνισμού του 1934 για ένα βαρύ αεροσκάφος δίωξης. Το πρωτότυπο έκανε την παρθενική του πτήση το 1936 και επέδειξε εξαιρετικές πτητικές ικανότητες.

Οι κινητήρες του Potez 630 αποδείχθηκαν τόσο προβληματικοί που οι περισσότερες Μοίρες της γαλλικής Αεροπορίας  το είχαν ήδη αντικαταστήσει με το βελτιωμένο Potez 631 πριν αρχίσει ο πόλεμος.

Για το τελευταίο τέθηκε παραγγελία για 80 μονάδες το 1937. Ταυτόχρονα παραγγέλθηκαν και 80 βαρέα αεροσκάφη δίωξης Potez 631 C3, με αστεροειδή κινητήρα Gnome-Rhône 14M αντί του Hispano-Suiza 14AB10/11 που έφερε το Potez 630. Πενήντα επιπλέον Potez 631 παραγγέλθηκαν το 1938, από τα οποία τα 20 χορηγήθηκαν στη Φινλανδία, αν και ποτέ δεν έφτασαν στον προορισμό τους.

Το τελευταίο όμως αποδείχθηκε ως απόλυτα αναποτελεσματικό καταδιωκτικό, καθώς ήταν πιο αργοκίνητο ακόμη και από ορισμένα Γερμανικά βομβαρδιστικά και κατά 130 km/h.

Το Potez 633

Το Potez 633 B2 ήταν η έκδοση ελαφρού βομβαρδισμού του αεροσκάφους. Ήταν παρόμοιο με το Potez 631 αλλά αφαιρέθηκε η θέση του παρατηρητή και οι κοιλιακοί φορείς των πυροβόλων για την τοποθέτηση μιας αποθήκης βομβών μεταξύ του πιλότου και του πυροβολητή. Με την αφαίρεση των φορέων των πυροβόλων ο οπλισμός στο ρύγχος περιορίστηκε σε ένα ελαφρύ πολυβόλο.

Δεν υπήρχε βομβαρδιστής καθώς το ρόλο του θα έπαιζε ο πολυβολητής ο οποίος θα καθόριζε το σημείο της πτώσης των βομβών μέσω ενός περισκόπιου. Η λύση αυτή όμως αποδείχθηκε καθόλου πρακτική και εγκαταλείφθηκε. Στην αποθήκη βόμβων μπορούσαν να μεταφερθούν τέσσερις βόμβες των 50 χλγρ. ή δύο των 200 χλγρ. Το πρωτότυπο του αεροσκάφους πέταξε στα τέλη του 1937.

Η Armée de l’air παράγγειλε 133 Potez 633 το 1938, αλλά μετά από δύο μήνες αποφάσισε ότι όλα τα αεροσκάφη βομβαρδισμού (εκτός από αυτά της κάθετης εφόρμησης) θα έπρεπε να έχουν πλήρωμα 3 ατόμων. Έτσι η παραγγελία για Potez 633 μετατράπηκε αυτομάτως σε παραγγελία για Potez 631, αν και ένας αριθμός από 633 παραδόθηκε στην γαλλική Αεροπορία. Παρόλα αυτά η έκδοση 633 προσφέρθηκε για εξαγωγές, με την Κίνα, την Ρουμανία και την Ελλάδα να εκδηλώνουν το ενδιαφέρουν τους.   

Η μοναδική υπηρεσιακή αποστολή του Potez 633 με την Armée de l’Air στην Ευρώπη έλαβε χώρα στις 20 Μαΐου 1940, όταν αεροσκάφη από δύο μονάδες ανέλαβαν μια επιχείρηση κοντά στο Arras. Δύο ημέρες αργότερα, αποσύρθηκαν όλα από την ενεργό δράση.

Τα Potez 633, που εξήχθησαν στην Ελλάδα και στη Ρουμανία είχαν πολύ εκτενέστερη υπηρεσιακή χρήση. Οι Ρουμάνοι τα αξιοποίησαν κατά των Σοβιετικών και οι Έλληνες κατά των Ιταλών. Ένας μικρός αριθμός από Potez 633 που αρχικά προορίζονταν για την Κίνα, κατασχέθηκε από τη Γαλλική αποικιακή διοίκηση στην Ινδοκίνα και γνώρισε περιορισμένη χρήση κατά το σύντομο Γαλλο-Ταϊλανδικό Πόλεμο στις αρχές του 1941.

Η Ελληνική Αεροπορία παρήγγειλε 24 βομβαρδιστικών Potez 633 B2 Grec τον Ιανουάριο του 1938, με προθεσμία παράδοσης ενός έτους. Τελικά παραδόθηκαν μόνο 13 αεροσκάφη από τα οποία το ένα καταστράφηκε με γαλλικό πλήρωμα στην Τανάγρα κατά την πτήση παράδοσης. Τα υπόλοιπα 11 κατασχέθηκαν από τους Γάλλους με την έκρηξη του πολέμου για τις δικές τους ανάγκες.

Τα ελληνικά Potez 633 είχαν διαμόρφωση βομβαρδιστικού εκτός από ένα το οποίο παραδόθηκε ως φωτογραφικό. Ο εξοπλισμός τους περιλάμβανε έλικες με υδραυλικά μεταβαλλόμενο βήμα, ασύρματο F.R., περισκοπικό σκοπευτικό βομβαρδισμού τύπου Bronzavia, σκοπευτικό OPL 36 για τον χειριστή του σταθερού πολυβόλου και φορείς GPU για 4 ή 2 βόμβες.

Στις αρχές του 1941 τα Potez 633 ήταν βαμμένα με την τυπική παραλλαγή Dark Green/ Light Earth/ Light Blue. Τα εθνόσημα ήταν βαμμένα στην άτρακτο και στις κάτω επιφάνειες των πτερύγων. Έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις του 1940 – 1941 με την 31 ΜΒ μέχρι την οριστική καθήλωσή τους λόγω έλλειψης ανταλλακτικών.