Το σαμποτάζ στη Νατάνζ ίσως ήταν αυτό που έψαχνε το Ιράν – Τι αναφέρουν αναλυτές

Η επιχείρηση σαμποτάζ εναντίον της μεγαλύτερης μονάδας εμπλουτισμού ουρανίου στη Νατάνζ του Ιράν, στις 11 Απριλίου, ήταν η πιο πρόσφατη ισραηλινή (κατά τους ισχυρισμούς της Τεχεράνης) προσπάθεια να αντιστραφεί το πυρηνικό έργο της Τεχεράνης.

Τον Ιούλιο του 2020, ένα προηγμένο εργοστάσιο φυγοκέντρησης στο ίδιο συγκρότημα υπέστη ισχυρή έκρηξη από μια βόμβα που προκάλεσε σημαντικές ζημιές στην εγκατάσταση και ώθησε τις ιρανικές αρχές να κατασκευάσουν μια αντίστοιχη εγκατάσταση υπογείως. Την έκρηξη ακολούθησε η δολοφονία, τον Νοέμβριο, του Mohsen Fakhrizadeh, επικεφαλής αρχιτέκτονα του προγράμματος ατομικής ενέργειας του Ιράν.

Ο Fereydoun Abbasi-Davani, πρόεδρος της ιρανικής κοινοβουλευτικής επιτροπής ενέργειας, που επέζησε ο ίδιος από μια απόπειρα δολοφονίας το 2010, χαρακτήρισε την πρόσφατη επίθεση ως “ένα αρκετά περίπλοκο εγχείρημα” που αφορούσε μια έκρηξη που έπληξε την τυπική ισχύ της μονάδας εμπλουτισμού, καθώς και το σύστημα έκτακτης ανάγκης που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για τους φυγοκεντρητές.

Αντιπροσωπεύοντας την τεταμένη αμτόσφαιρα που επικρατούσε μεταξύ των σκληροπυρηνικών στην Τεχεράνη, ο Alireza Zakani, ο επικεφαλής του ερευνητικού κέντρου του ιρανικού κοινοβουλίου, υποστήριξε ότι μια “κατάλληλη απάντηση” θα ήταν “εμπλουτισμός σε καθαρότητα άνω του 60%” – κάτι που η Τεχεράνη έκανε πράξη.

Παρά τις φλογερές διαμαρτυρίες και τις υποσχέσεις, η πρώτη επίσημη αντίδραση της κυβέρνησης ήταν να υποβαθμίσει το γεγονός κάνοντας λόγο για μπλακάουτ, υποδηλώνοντας ότι το Ιράν πιθανότατα αποφάσισε να παραμείνει ήρεμο και να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στη Βιέννη για την πυρηνική συμφωνία, αλλά πιθανώς με μεγαλύτερες απαιτήσεις. 

Ενώ ο Ali Akbar Salehi, επικεφαλής του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν (AEOI), καταδίκασε την επίθεση ως πράξη “πυρηνικής τρομοκρατίας”, ο εκπρόσωπος του AEOI, Behrouz Kamalvandi, επιβεβαίωσε δημοσίως την ίδια ημέρα ότι το περιστατικό δεν είχε προκαλέσει ανθρώπινα θύματα ή ραδιενεργές επιπτώσεις. 

Για να εξαλειφθεί οποιαδήποτε αμφιβολία σχετικά με την αλλαγή στη στάση της Τεχεράνης σχετικά με τις πυρηνικές συνομιλίες ως απάντηση στο σαμποτάζ στη Νατάνζ, ο προεδρικός εκπρόσωπος Ali Rabiei δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τρίτη ότι το Ιράν “δεν θα πέσει στην παγίδα” της “προκλητικής επιχείρησης” του Ισραήλ. Αμφισβήτησε επίσης τους ισχυρισμούς των μέσων ενημέρωσης για κυβερνοεπίθεση ως την κύρια αιτία του συμβάντος, προσθέτοντας ότι ο δράστης έχει εντοπιστεί και ότι τα αντίποινα για την επίθεση θα πραγματοποιηθούν στο έδαφος του Ισραήλ. 

Οι προσπάθειες της κυβέρνησης του Ιρανού Προέδρου Hassan Rouhani να κατευνάσει την πολιτική ένταση συνέπεσαν με την επίσκεψη του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Sergey Lavrov στην Τεχεράνη για διαβουλεύσεις με τον Ιρανό ομόλογό του, Mohammad Javad Zarif, ο οποίος πήρε παρόμοια θέση έναντι των ανανεωμένων πυρηνικών διαπραγματεύσεων.

“Οι Ισραηλινοί πίστευαν ότι αυτή η επίθεση θα εξασθενήσει τη θέση μας στις διαπραγματεύσεις της Βιέννης, αλλά αντίθετα θα ενισχύσει τη θέση μας”, δήλωσε ο Zarif σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Lavrov την Τρίτη.

Το σαμποτάζ δεν ήταν αρκετά συστηματικό για να αποκλείσει όλη την πυρηνική στρατηγική του Ιράν ή να το αποτρέψει από το να συνεχίσει να συμμετέχει σε πολυμερείς συνομιλίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αντίθετα, η Τεχεράνη φαίνεται να είναι σε θέση να αξιοποιήσει το καθεστώς της θυματοποίησης που κέρδισε, για να επιτύχει τον στόχο της στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για πλήρη άρση των κυρώσεων, το οποίο κάτω από άλλες περιστάσεις θα μπορούσε να φαίνεται ως μαξιμαλιστική απαίτηση.