Τριάντα ένα χρόνια κλείνουν σήμερα από τον πρόωρο χαμό της Αμερικανίδας μαθήτριας Σαμάνθα Σμιθ η οποία σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα στις 25 Αυγούστου του 1985 στις ΗΠΑ.

Η ιστορία της Σμιθ ξεκινά το 1983, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν επιδόθηκε με σφοδρότητα σε μια εκστρατεία προπαγάνδας κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Ο παθιασμένος αντικομμουνιστής Ρίγκαν, αφού αποκάλεσε την ΕΣΣΔ «αυτοκρατορία του κακού», εξαπέλυσε μια σειρά ακραίων επιθέσεων καλώντας σε δραστικές αυξήσεις του αμερικανικού οπλοστασίου ως απάντηση στη συνεχιζόμενη «κόκκινη» απειλή.

Στην ΕΣΣΔ βέβαια οι εξελίξεις είχαν ήδη οδηγήσει σε μια διαφορετική προσέγγιση αναφορικά με τη Δύση: το 1982 πέθανε ο μακρόβιος ηγέτης Λεονίντ Μπρέζνιεφ και στο τιμόνι της ΕΣΣΔ τον διαδέχτηκε ο σαφώς μετριοπαθέστερος Γιούρι Αντρόποφ.

Ο νέος γενικός γραμματέας της Σοβιετικής Ένωσης ήθελε πραγματικά καλύτερες σχέσεις με την Δύση και στο πλαίσιο αυτό έλαβε χώρα η αναπάντεχη επιστολογραφία μεταξύ του κοριτσιού από τις ΗΠΑ και του σοβιετικού ηγέτη!

Η Σαμάνθα Σμιθ από το Μέιν αποφάσισε να γράψει  μια επιστολή στον νέο -τότε- σοβιετικό ηγέτη στο πλαίσιο σχολικής εργασίας. Η απάντηση ήρθε κατευθείαν από τον Γιούρι Αντρόποφ, ο οποίος ήθελε προφανώς να στείλει ένα μήνυμα στον Ρίγκαν και το αντισοβιετικό του μένος.

Τον Νοέμβριο του 1982  η μικρή μαθήτρια από το Μέιν έγραψε στον γενικό γραμματέα της ΕΣΣΔ:

«Αγαπητέ κύριε Αντρόποφ,

Το όνομά μου είναι Σαμάνθα Σμιθ. Είμαι δέκα ετών. Συγχαρητήρια για τη νέα σας δουλειά. Ανησυχώ μήπως Ρωσία και ΗΠΑ ξεκινήσουν πυρηνικό πόλεμο. Θα ψηφίσετε να κάνουμε πόλεμο ή όχι; Αν όχι, πείτε μου σας παρακαλώ πώς θα βοηθήσετε να μην κάνουμε πόλεμο; Αυτή την ερώτηση δεν χρειάζεται να την απαντήσετε, αλλά θα ήθελα να μάθω γιατί θέλετε να κατακτήσετε τον κόσμο ή τουλάχιστον τη χώρα μας; Ο Θεός έφτιαξε τον κόσμο για μας ώστε να ζούμε μαζί εν ειρήνη και όχι να πολεμάμε.

Δική σας,

Σαμάνθα Σμιθ»

Αποσπάσματα της παιδικής επιστολής δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Πράβντα», η οποία σχολίασε την ερώτησή της για τη δίψα του Αντρόποφ να κατακτήσει τον κόσμο: «Νομίζουμε ότι μπορούμε να συγχωρήσουμε την παραπλάνηση της Σαμάνθα, επειδή το κορίτσι είναι μόνο δέκα ετών».

Η μικρή καταχάρηκε μεν που η σοβιετική εφημερίδα τύπωσε το γράμμα της, δεν καταλάβαινε όμως γιατί δεν απαντούσαν στα επιτακτικά ερωτήματά της. Και βέβαια δεν σκόπευε να το αφήσει στην τύχη του!

Κι έτσι κάθισε και έγραψε δεύτερη επιστολή, αυτή τη φορά στον σοβιετικό πρεσβευτή στις ΗΠΑ, με την οποία τον ρωτούσε γιατί ο κύριος Αντρόποφ δεν απαντούσε και αν σκόπευε να το κάνει, προσθέτοντας: «Νομίζω ότι οι ερωτήσεις μου ήταν καλές και δεν πρέπει να παίζει ρόλο αν είμαι 10 χρονών».

Μία εβδομάδα αργότερα, η Σοβιετική Πρεσβεία τηλεφώνησε στο σπίτι της Σαμάνθα για να την ενημερώσει ότι η απάντηση του Γιούρι Αντρόποφ ήταν καθοδόν!

Κι έτσι στις 26 Απριλίου 1983 είχε στα χέρια της την απάντηση του σοβιετικού ηγέτη, τυπωμένη σε χρωματιστό χαρτί με μπλε μελάνι. Το ρωσικό πρωτότυπο συνοδευόταν από την επίσημη μετάφρασή του στα αγγλικά.

Ο Αντρόποφ της είπε ότι οι Ρώσοι ξέρουν καλά πόσο τρομακτικό πράγμα είναι ο πόλεμος, καθώς «42 χρόνια πριν, η ναζιστική Γερμανία, που προσπάθησε να κατακτήσει όλο τον κόσμο, επιτέθηκε στη χώρα μας, έκαψε και κατέστρεψε πολλές χιλιάδες πόλεων και χωριών μας και σκότωσε εκατομμύρια Ρώσους άντρες, γυναίκες και παιδιά. Στον πόλεμο αυτό, που έληξε με μας νικητές, ήμασταν σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών».

Πέταξε κατόπιν και το καρφάκι του, λέγοντας πως «ελπίζω να τα ξέρεις αυτά από τα μαθήματα Ιστορίας στο σχολείο σου».

Η επιστολή του σοβιετικού γενικού γραμματέα κατέληγε με μια ανοιχτή πρόσκληση στη Σαμάνθα, «αν το επιτρέψουν οι γονείς σου», να επισκεφτεί την ΕΣΣΔ, κλείνοντάς της το μάτι ότι ο καλύτερος καιρός γι’ αυτό είναι «αυτό το καλοκαίρι». Την κάλεσε στη Ρωσία για να «δεις μόνη σου: στη Σοβιετική Ένωση όλοι θέλουν την ειρήνη και τη φιλία των λαών».

Τον Ιούλιο του 1983, η Σαμάνθα αποδέχτηκε την πρόταση του Γ.Αντρόποφ  και επισκέφθηκε την ΕΣΣΔ για μια περιοδεία που κράτησε τρεις εβδομάδες για να γίνει το επίκεντρο της δημοσιότητας σε όλο τον κόσμο.

Η μικρή έγινε πρέσβειρα καλής θέλησης για τις δύο χώρες, καθώς η λατρεία που της επιφύλαξαν τα ΜΜΕ  και στις δύο υπερδυνάμεις ήταν τέτοια που μετατράπηκε σε σύμβολο ειρήνης.

Δυστυχώς όμως η μικρή πρέσβειρα της ειρήνης που τόσα έκανε στα επόμενα τρία χρόνια για τη συναδέλφωση των λαών, σκοτώθηκε σε ένα τραγικό αεροπορικό δυστύχημα (25 Αυγούστου  του 1985). Ήταν μόλις 13 ετών…

Η ρωσική κοινή γνώμη, στην οποία η Σαμάνθα ακόμη και σήμερα έχει μια ξεχωριστή θέση, ποτέ δεν πίστεψε  πως το δυστύχημα ήταν μια απλή βλάβη σε ένα αεροπλάνο που η μικρή Αμερικανίδα είχε την ατυχία να είναι επιβάτης.

Το μήνυμά της πάντως πάντα επίκαιρο ιδιαιτέρα σήμερα όπου ο «ψυχρός πόλεμος» δείχνει να φουντώνει ξανά…

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ